Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε δήλωση της ΕΕ και των κρατών-μελών της σχετικά με μια κοινή αντίληψη για την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου στον κυβερνοχώρο. Η δήλωση επιβεβαιώνει ότι το διεθνές δίκαιο παραμένει κατάλληλο για εφαρμογή στον ψηφιακό τομέα και επαναλαμβάνει ότι τα κράτη οφείλουν να τηρούν συγκεκριμένους κανόνες και υποχρεώσεις κατά τη διεξαγωγή δραστηριοτήτων στον κυβερνοχώρο.

Η δήλωση αναγνωρίζει ότι η κακόβουλη συμπεριφορά στον κυβερνοχώρο, συμπεριλαμβανομένων των επιθέσεων ransomware, αυξάνεται σε κλίμακα, σοβαρότητα, πολυπλοκότητα και αντίκτυπο, αποτελώντας σοβαρή πρόκληση και απειλή για τη λειτουργία των ευρωπαϊκών κοινωνιών, οικονομιών και του τρόπου ζωής. Ωστόσο, ο κυβερνοχώρος, όπως σημειώνει και η σχετική ανακοίνωση, δεν είναι ένας τομέας χωρίς κανόνες.

Ο σεβασμός και η συμμόρφωση με το πλαίσιο του ΟΗΕ για υπεύθυνη κρατική συμπεριφορά στον κυβερνοχώρο παραμένουν ουσιώδεις για τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης, ασφάλειας και σταθερότητας. Η ΕΕ και τα κράτη-μέλη της επιβεβαιώνουν, ως εκ τούτου, τη δέσμευσή τους για πλήρη εφαρμογή του πλαισίου του ΟΗΕ για υπεύθυνη κρατική συμπεριφορά στον κυβερνοχώρο, το οποίο έχει υιοθετηθεί κατόπιν συναίνεσης και επαναβεβαιωθεί επανειλημμένα από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Το πλαίσιο αυτό επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι το διεθνές δίκαιο, και ιδιαίτερα ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών, το διεθνές δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, εφαρμόζονται πλήρως στον κυβερνοχώρο.

Η ΕΕ και τα κράτη-μέλη της θα συνεχίσουν να συνεργάζονται με διεθνείς εταίρους για τη δημιουργία ενός μοναδικού, μόνιμου, χωρίς αποκλεισμούς, τακτικού και προσανατολισμένου στη δράση μηχανισμού του ΟΗΕ, με στόχο την εφαρμογή και προώθηση της υπεύθυνης κρατικής συμπεριφοράς στον κυβερνοχώρο: το Πρόγραμμα Δράσης.

Με τη δήλωση αυτή, η ΕΕ και τα κράτη-μέλη της «αποδεικνύουν ότι είναι δυνατό να επιτευχθεί μια κοινή κατανόηση για ένα σύνολο θεμελιωδών αρχών και κανόνων του διεθνούς δικαίου που εφαρμόζονται στον κυβερνοχώρο. Η καλύτερη παγκόσμια κοινή κατανόηση του τρόπου εφαρμογής του διεθνούς δικαίου στον κυβερνοχώρο συμβάλλει στην ενίσχυση της παγκόσμιας κυβερνοανθεκτικότητας, καθώς και στη διαφάνεια, την προβλεψιμότητα και την υπευθυνότητα για τη συμπεριφορά των κρατών στον κυβερνοχώρο».

Προς αυτή την κατεύθυνση, η ΕΕ και τα κράτη-μέλη της συνεχίζουν να υποστηρίζουν τρίτες χώρες μέσω εκπαίδευσης και ενίσχυσης ικανοτήτων για την εφαρμογή του πλαισίου του ΟΗΕ για υπεύθυνη κρατική συμπεριφορά στον κυβερνοχώρο, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης εθνικών, περιφερειακών ή διεθνών θέσεων σχετικά με την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου στον κυβερνοχώρο.

Σημειώνεται πως είναι η πρώτη φορά που η ΕΕ και τα κράτη-μέλη της υιοθετούν δήλωση για το συγκεκριμένο θέμα. Η δήλωση ακολουθεί την επανειλημμένη έγκριση του πλαισίου υπεύθυνης κρατικής συμπεριφοράς στον κυβερνοχώρο από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, το οποίο βασίζεται στην εφαρμογή του διεθνούς δικαίου. Η δήλωση σχετίζεται με τις προσπάθειες σε επίπεδο ΟΗΕ, συγκεκριμένα με την «Ανοιχτή Ομάδα Εργασίας (OEWG)» του ΟΗΕ για την ασφάλεια και τη χρήση των τεχνολογιών πληροφοριών και επικοινωνίας την περίοδο 2021-2025, η οποία ιδρύθηκε με το ψήφισμα Α/RES/75/240 της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ το 2021.

Τον Απρίλιο του 2024, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (EEAS) παρουσίασε στην Οριζόντια Ομάδα Εργασίας για Θέματα Κυβερνοασφάλειας (HWPCI) ένα έγγραφο προβληματισμού για την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου στον κυβερνοχώρο. Σε στενή συνεργασία με την Ομάδα Εργασίας για το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο (COJUR), η HWPCI κατέληξε σε συμφωνία για το κείμενο της δήλωσης στις 4 Νοεμβρίου 2024. Η Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων (COREPER) επιβεβαίωσε αυτή τη συμφωνία στις 13 Νοεμβρίου 2024.